English
Nederlands
In Nederland is er weinig ruimte om zelf te kiezen voor je eigen einde, maar het middel geeft autonomie en daar heb ik oren naar. Op 6 december 2016 heb ik een herseninfarct gehad en dat was een eyeopener. Sindsdien weet ik wat het is om afhankelijk te zijn. Een maand na het infarct heb ik mijn huisarts gezegd dat zij er rekening mee moet houden dat ik een wilsverklaring heb en dat er een moment komt dat ik zeg: de groeten, tabee. Ze vertelde me toen dat er een heleboel dingen bij komen kijken. Het moet uitzichtloos lijden zijn en iemand anders bepaalt of ik lijd of niet. Ik ben niet depressief en wil niet morgen dood, maar ik wil wel de controle hebben, tot hier en niet verder. Ik wil niet wanhopig iets proberen, maar waardig sterven. Op mijn moment.
Eigen keuzes
Door het herseninfarct heb ik ontdekt dat mijn wilsverklaring weinig betekenis heeft. Ik heb altijd gedacht dat ik ergens op de Duitse Autobahn een goede klapper zou maken, op weg naar de wintersport. Dan is het prettig voor mijn nabestaanden om te weten wat ze met me moeten doen. Ik heb dat beschreven in de wilsverklaring, maar er verder niet over nagedacht. Het was gewoon uit voorzorg. Meestal ben ik van plan A, plan B soms plan C. Ik heb altijd mijn eigen beslissingen genomen en mijn eigen keuzes gemaakt. Ik ben een keer of 33 verhuisd voor het een of ander en ook geregeld van baan gewisseld. Ik heb altijd controle over wat er gebeurt en ik wil dat mijn nabestaanden weten dat ik niet opgebaard wil worden, en niet begraven maar gecremeerd. Nadenken over dit soort dingen is ons van huis uit ingegeven. Mijn ouders zijn altijd duidelijk over geweest en mijn broer en ik zijn op de hoogte van hun wensen.
Nadenken en praten over de dood is voor mij altijd onderdeel van het leven geweest. Ik kom veel mensen tegen die het eng vinden. Natuurlijk wil je in volle gezondheid en alle geluk leven, maar ik wil ook zelf over mijn einde kunnen beslissen. Wat mensen met mijn verhaal doen, is aan hen. Zij leven niet mijn leven. Ik vind dat mensen respect moeten hebben voor de keuzes die ik maak, zoals ik ook respect heb voor hun keuzes. Misschien moet je eerst in een afhankelijke positie hebben gezeten of je eigen beslissingen niet hebben kunnen nemen om te weten hoe het voelt. Veel mensen zijn bang voor de dood. Ik niet. Komt het morgen, dan is het goed. Zo niet, dan is het ook goed.
Niet afhankelijk
De meeste mensen van mijn leeftijd denken er amper over na, maar ik ben van mening dat je moet nadenken over je toekomst. Ook over het laatste deel. Het geeft rust als je weet dat je op een waardige en humane manier kunt sterven. Dat is waarom ik lid ben van de coöperatie. Met middel X ben je niet meer afhankelijk en ik wil uit die afhankelijke situatie. Ik kan me voorstellen dat mensen zeggen dat ik nog moet rouwen en verwerken. Altijd dat woordje ‘moeten’. Ik moet helemaal niets. Ik wil dingen geregeld hebben zoals ik dingen altijd op mijn manier heb gedaan. Natuurlijk ben ik ook weleens tegen een muur opgelopen, dat iets niet zo slim was. Als je dood bent, ben je dood, dan kun je niet zeggen: oh, dat was niet zo slim. Het is een weloverwogen besluit. Mensen weten dat ik niet bang ben. Ik weet wat ik allemaal heb uitgespookt en ik heb niet het idee dat ik iets heb gemist of dat ik iets aan het missen ben.
Als je geleefd wordt door anderen leef je je eigen leven niet. Of je gaat uit van de kracht van God en het einde zoals het komen gaat. Ik had deze situatie niet verwacht. Ik heb altijd gezegd dat ik het niet menswaardig vind als ik ooit verplicht in een verzorgingshuis zit en gevoerd moet worden, met een luier om en maar moet hopen dat er iemand op bezoek komt. Dat wil je toch niet. Ik denk dat als we als samenleving eerlijker moeten zijn, op een gegeven moment is het goed. Je kunt mensen in leven blijven houden tot whenever. Wees realistisch en bedenk wie je met de zorg opzadelt. Er komt een moment dat je hulp nodig hebt. Draai je dan naar je kinderen, naar de overheid, naar je buurvrouw? Mensen durven nergens over na te denken als alles nog goed gaat. Daar ben ik het niet mee eens. Heb een plan. Bedenk het. Ik vind dat je daarin je eigen verantwoording moet nemen.
Moment zelf bepalen
Natuurlijk wil je overal 100 procent uithalen, maar wat ga je doen als het geen 100 procent meer is? Het is gevaarlijk om in percentages te denken want iedereen heeft een andere maatstaf, maar wees gewoon reëel. Ik denk dat het in de aard van de mens zit om naarmate iets dichterbij komt, meer te accepteren. Net zoals ik zeg: ik hoef niet morgen dood. Mijn datum staat niet vast, maar ik wil de optie hebben dat je het moment zelf kunt bepalen. Het is aan mij en mijn naasten en niet aan een arts en een SCEN-arts en een commissie dit en een commissie dat. Ook is het niet de bedoeling dat je een machinist schrik aanjaagt. Dat vind ik.