Midas Dekkers: ‘Graag een automaat waar de pil uitkomt’

Als er iemand nuchter is rond leven en dood dan is het bioloog en schrijver Midas Dekkers (74). Hij schuwt daarover geen pittige – voor sommigen misschien zelfs schokkende – uitspraken. Zoals zijn suggestie om de bij voorkeur vrolijk gekleurde ‘pil van Drion’ na inworp van een twee euromuntstuk gewoon uit een automaat te laten rollen. Hij twijfelt of hij zelf die munt daar ooit zou ingooien, maar als vrijdenker vindt hij dat elk mens dat recht wél moet hebben. Daarom begrijpt en steunt hij het doel van de Coöperatie Laatste Wil.

Door Ank van Rijnsoever
Foto: Annaleen Louwes

De oproep voor zo’n automaat is uiteraard een kwinkslag, zij het met een serieuze ondertoon. Dekkers: “Maar ze verbieden nu zelfs al de sigarettenautomaat, dus dat gaat niet gebeuren”.
Midas Dekkers – wie kent niet zijn boeken en optredens op onder meer televisie – lag in 1946 in een Haarlemse wieg als Wandert Jacobus Dekkers. Geheel in lijn met zijn persoonlijkheid maakte hij al jong van zijn eigen voornaam een grapje door zich te noemen naar de Walt Disney-figuur Midas Wolf. Een interview met hem in levenden lijve is uit den boze want als ‘kwetsbare oudere’ is hij doodsbenauwd voor COVID-19 besmetting, Al hoort de dood bij het leven en beschouwt hij zichzelf als inmiddels wel oud, die dood afroepen door zoiets stoms als een virus hoeft voor hem nu ook weer niet. Hij opteert vooralsnog voor de natuurlijke gang van zaken. “Vanaf de wieg tot de dood doorloopt de mens keurig een soort ingebouwd programma met op elke leeftijd eigenaardigheden, mogelijkheden en onmogelijkheden.” Hoe daaraan een einde komt staat voor hem nog in de sterren geschreven. Hij gaat er nu van uit dat dat in zijn geval naar alle waarschijnlijkheid niet door eigen hand zal gebeuren, maar sluit niets uit. En licht toe: “Als baby ben je een heel ander mens dan als puber, als volwassene of als oudere. In mijn boek De Larf ga ik daar dieper op in. Dat betekent dat je in elk stadium van je leven beslissingen neemt die in een andere fase van dat leven heel anders kunnen zijn. Ik kan niet zoveel met de term ‘voltooid leven’ omdat het leven in mijn ogen geen doel heeft. Dus kun je niet zeggen dat je een voltooid leven hebt. Wel dat je geen zin meer in het leven hebt, maar dat is iets anders. Nog sterker uitgedrukt: eigenlijk vind ik dat ik niet het recht heb om mijn leven voltooid te noemen, maar dat is natuurlijk een persoonlijke, filosofische opvatting.”
Ondanks die opvatting zal Dekkers de laatste zijn om ieder ander het recht te ontzeggen het leven wel voltooid te achten en daarnaar te handelen.

Kasplantje dat zich bedenkt

Als bioloog is Midas Dekkers gebiologeerd door leven en dood van mens én dier. Maar ook door de tijd daar tussenin, zoals dat tot uitdrukking komt in zijn boek De Vergankelijkheid waarin hij de cyclus van het leven zeer grafisch, in woord en beeld, aan de orde stelt. Een citaat daaruit over ouder worden: ‘Afwaarts is een berg ook mooi’. Maar beneden aangekomen lonkt natuurlijk wel de bodem van het ravijn… Het kan niet anders dan dat Dekkers een uitgesproken mening heeft over het recht op een zelfgeregiseerd levenseinde.
“Ieder mens moet het recht hebben over de eigen dood te kunnen beslissen” aldus Dekkers. “Geen weldenkend mens wil als kasplantje sterven. Maar als puntje bij paaltje komt, kan zelfs zo’n kasplantje zich nog wel eens bedenken. Iets wat ook blijkt uit de boeken van Bert Keizer. Deze arts en filosoof schreef over dit onderwerp een aantal boeken waarvan ik een grote fan ben. Hij is iemand die zijn leven lang al met zijn neus in de praktijk zit en vanuit die situatie ook de nodige nuances weet te melden.” Dit gezegd hebbende, verhaalt Midas Dekkers wel aansluitend over een van zijn vrienden die dat duidelijk anders zag. “Die zat vol met kanker en had er zo genoeg van, dat hij niet eens in een bedje in het ziekenhuis wilde gaan liggen. Hij heeft dat thuis geregeld; in alle rust een pilsje genomen en in zijn geval was er een vriendelijke huisarts die hem geholpen heeft.”
Dekkers: “Het is blijkbaar moeilijk om als je nog recht van lijf en leden bent in te schatten hoe je dat zelfgekozen einde wilt vormgeven.”

Politiek eigent zich morele component toe

Het idee dat naast de pastoor, ook artsen, levenseindebegeleiders en de politiek zich met zijn einde zouden bemoeien, doet Dekkers gruwen, al lijkt het hem wel lastig om al die partijen buiten te sluiten. Maar het idee dat de politiek er op welke manier dan ook over kan gaan, raakt een open zenuw. “In alle opzichten ben ik libertijns. Ik vind dat ik mijn leven en dood zelf moet kunnen regelen en dat dat recht geldt voor ieder ander. Het is bijzonder kwalijk dat de politiek zich een morele component toe-eigent. Christenen nemen iedereen de maat, denken de moraal in pacht te hebben. Het gaat niet aan dat theologen dan ook nog eens op de stoel van de wetgever gaan zitten, niet alleen wat levensbeëindiging betreft, maar ook op allerlei vlakken waarover ze naar mijn mening niet mogen gaan. Het is met de politiek kwaad kersen eten. Ik heb een keer met ze van doen gehad naar aanleiding van een boek waarin bestialiteit aan de orde kwam. Dat werd door die politiek voornamelijk verkeerd geïnterpreteerd. Daar mag je het niet over hebben. Nee, je mag wel de natuur naar de verdommenis helpen, dieren tot de dood opsluiten in een hok en andere gruwelijkheden met ze uithalen, maar als je schrijft over de omgang tussen mens en dier door de eeuwen heen, is Leiden in last. Jammer genoeg heb ik het proces tegen de staat verloren. Maar nu zouden die politieke eikels met hun op religie gestoelde ideeën zich met mijn levenseinde mogen bemoeien? Laten ze lekker in een tempeltje gaan zitten om dat geloof te belijden en mij met rust laten”.

Scheiding van kerk en staat

Het is duidelijk dat voor Midas Dekkers de scheiding van kerk en staat onder druk staat. “Die met de mond en wet beleden scheiding van kerk en staat is een schijnvertoning in ons land. Maar doe daar maar eens wat aan. Zolang er nog christelijke en andere religieuze partijen zijn die hun levensvisie inbrengen in wetgeving, gaat dat niet lukken. Neemt niet weg dat ik de Coöperatie Laatste Wil heel veel succes wens.”
Om wat luchtig af te sluiten: een van Midas Dekkers’ recente boeken, Volledige Vergunning, gaat over favoriete kroegen. Hij is zelf zoals dat heet ‘onder de tap geboren’ en frequenteert graag de natte horeca. Daarom wenst hij eenieder die kiest voor een zelfgekozen levenseinde volledige vergunning.