Preventie versus zelfbeschikking

Het aantal zelfdodingen is sinds 2013 stabiel, namelijk 5 personen per dag. Deze 5 mensen kiezen ervoor om – soms op gruwelijke wijze – uit het leven te stappen. In een recent document, opgesteld door 113 zelfmoordpreventie en ANBO, wordt gesteld dat vooral ouderen een “risicogroep” zijn.

Al decennialang wordt er grondig onderzoek gedaan, maakt het CBS de cijfers beschikbaar en wordt er veel geld aan preventie uitgegeven. Ondanks de forse budgetten blijft het aantal zelfdodingen stabiel.

Sinds 1992 zijn ruim 100 onderzoeken gedaan door Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) over Nederlandse ouderen vanaf 55 jaar. Drie onderzoeken zijn gedaan naar de actuele doodswens van ouderen. In het laatste onderzoek bleek dat 20.000 personen (4%) die niet in aanmerking komen voor euthanasie, maar wel voor een vorm van Voltooid Leven wanneer daar een regeling voor wordt getroffen.

In 2019 werd in opdracht van de regering onderzoek gedaan naar de actuele doodswens van 55-plussers Hieruit bleek dat, afhankelijk van de vraag of zij een ‘persisterende doodswens hebben’, een ‘actieve doodswens hebben’ of ‘hulp bij levensbeëindiging’ wensten,
dit maar liefst tussen de 10.000 en 76.000 personen betreft.

Onderzoeksbureau Motivaction legden de stelling voor aan ruim 2.500 mensen: “Ik denk wel eens na over mijn eigen levenseinde, en ik bespreek dit ook wel met anderen”. Het antwoord varieerde van 22% (18-24 jaar) tot 53% (65 jaar en ouder). Ook werd de vraag gesteld of Nederlanders zonder voorwaarden een laatstewilmiddel in bezit zouden willen. Het antwoord varieerde van 15% (18-24 jaar) tot 35% (65 jaar en ouder). Op de vraag of mensen een laatstewilmiddel in bezit wilden hebben werden dezelfde antwoorden gegeven: 15% (18-24 jaar) tot 35% (65 jaar en ouder),

FABEL: Ouderen hebben een relatief hoog risico om te overlijden door zelfdoding

FEIT: Naarmate mensen ouder worden, houden zij zich meer bezig met hun levenseinde. En dus ook met zelfbeschikking. Twee van de drie ouderen wil beschikken over een middel, zodat zij hun leven kunnen beëindigen wanneer zij dat willen. Dat heeft niets te maken met ‘risico’. Zij willen de regie hebben over hun levenseinde. Dat resulteert vaker in een beslissing om het leven te beëindigen.

FABEL: Er zijn voor ouderen verschillende mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, bijvoorbeeld buurthuizen en bibliotheken.

FEITEN: De participatiesamenleving heeft geleid tot minder subsidie. Er zijn minder buurthuizen en minder betaalde krachten. Veel buurthuizen draaien grotendeels op vrijwilligers. Gemeenten investeren steeds minder in de openbare bibliotheek. Een kwart van alle filialen is inmiddels gesloten, in sommige gemeenten is de bibliotheek helemaal verdwenen.

FABEL: Slechts een handjevol ouderen (55+) heeft een acute dan wel persisterende doodswens of wensen hulp bij zelfdoding

FEIT: Uit het onderzoek uit 2019 blijkt dat dit om een groep gaat van 76.000 personen.